Sagan
Vertakafyrirtækið Þróttur á Akranesi hefur verið starfrækt í meira en 60 ár og er þvi með þeim allra elstu á sínu sviði hér á landi. Á langri vegferð hefur fyrirtækið tekið að sér fjölþættar jarðvegsframkvæmdir, malbikun og yfirborðsfrágang t.d. gatna, gangstíga, þjóðvega og hafna ásamt tengdum verkum borð við lagnavinnu og niðurrifi bygginga. Helstu verkkaupar eru Akranesbær, Orkuveitan og Faxaflóahafnir ásamt ýmsum nálægum sveitafélögum. Helsta leiðarljós starfseminnar er að frágangur allra verkefna sé óaðfinnanlegur og að gefin tímamörk í útboðum haldi sér alla leið. Þessi hugmyndafræði hefur byggt upp mjög jákvætt orðspor gagnvart fyrirtækinu í gegnum árin.
Þróttur er með aðsetur að Ægisbraut 4 á Akranesi Hjá Þrótti eru í dag 8 fastráðnir starfsmenn auk undirverktaka. Meðaltalsveltan á ársgrundvelli er um 400 milljónir króna.
Saga og bakgrunnurinn
Stjórn og eignahlutur Þróttar hefur frá upphafi haldist innan sömu fjölskyldunnar. Stofnandinn Þorsteinn Stefánsson (1914-1997) er fæddur og uppalinn á bænum Skipanesi í Leirársveit. Lífsbaráttan í sveitinni var oft hörð en um 10 ára aldurinn missti Þorsteinn föður sinn, Stefán Jónsson frá Bjarteyjarsandi, og þurfti því að stýra búrekstrinum ásamt móður sinni, Guðríði Jóhannsdóttur, og bróðurnum Jóhanni. Þegar Þorsteinn var kominn fast að tvítugu fluttist hann yfir á Akranes og stundaði þar sjómennsku. Þeim kafla lauk árið 1946 þegar hann festi kaup á glænýrri International jarððýtu og tengslum við þann ráðahag var fyrirtækinu Þrótti opinberlega hleypt af stokkunum þann 2. maí þetta sama ár.
Kona Þorsteins var Valdís Sigurðardóttir (1925-1982) en þau giftu sig árið 1948. Árið 1953 stofnuðu hjónin myndarlegt bú á jörðinni Ósi í Skilamannahreppi en eftir það var Þorsteinn gjarnan kallaður „Steini á Ósi“. Þar reis nýtt íbúðarhús árið 1954 og fjós árið 1957 auk þess sem Þorsteinn hóf að rækta sínar einstöku Ós-kartöflur sem löngum þóttu eftirsóttar af kaupendum á svæðinu. Hjónin Þorsteinn og Valdís eignuðust sex börn en þau eru; Stefán Jónas (1948), Sigurður (1951), Engilbert (1953), Helgi Ómar (1955), Ólafur (1961) og Sigríður (1967). Í gegnum tíðina hefur öll fjölskyldan komið á einn eða annan hátt nálægt starfseminni. Frá árinu 1984 hefur sonurinn Helgi Ómar verið framkvæmdastjóri Þróttar og fer hann með allan eignahlut ásamt konu sinni Olgu Magnúsdóttur og sonum þeirra.
Framgangur brautryðjandans
Við stofnun Þróttar árið 1946 hafði svonefndur Vélasjóður ríkisins, til margra ára, annast rekstur á þungavinnuvélum. Upp frá því breyttist fyrirkomulagið, með þeim hætti, að opinbera fyrirtækið tók að standa fyrir námskeiðum, um land allt, varðandi notkun og meðferð á stórvirkum vinnuvélum. Þorsteinn nýtti sér þessa kosti og tók að virkja fyrrnefnda International jarðýtu í þágu Vegagerðarinnar og eitt allra fyrsta verkefnið fólst í lagningu akfærs vegar undir Hafnarfjall. Þetta var tími mikillar uppbyggingar í íslensku samgöngukerfi og nýlagðir vegir og brúaðar ár tengdu byggðir landsins saman. Þar átti Þróttur eftir að verða rækilegur þátttakandi og sækja verkefni eftir gervöllu vesturlandi, alla leið norður í Gilsfjörð. Á fyrstu árunum naut fyrirtækið einnig tölverðra uppgripa við að grafa fyrir grunnum stærri mannvirkja á borð við Hvalstöðina í Hvalfirði og Sementsverksmiðju ríkisins á Akranesi. Á meðan á öllu þessu gekk, náði Þorsteinn Stefánsson að samræma bæði búrekstur og jarðvinnuverktöku, með hreint undraverðum hætti. Árið 1957 gerðist Oddur Sigurðsson, mágur Þorsteins, þriðjungshluthafi í Þrótti. Hann var viðloðandi reksturinn og var svo fram til ársins 1978 þegar Þorsteinn keypti aftur hans hlut.
Útboðsverkefni
Fram undir 1980 voru flestar framkvæmdir Þróttar í beinum viðskiptum Vegagerðina. Eftir þann tíma hafa öll slík verkefni verið boðin út á frjálsum markaði. Síðasta stóra verkið sem Vegagerðin stóð sjálft að, var bygging Borgarfjarðarbrúarinnar sem vígð var árið 1981 en þar lenti Þróttur t.d. í að ryðja upp varnargörðum. Upp frá þeim tíma hefur rekstur fyrirtækisins algerlega sveiflast eftir framkvæmdagleði hins opinbera og hagsældinni í þjóðfélaginu hverju sinni. Tíminn frá öndverðum tíunda áratug síðustu aldar og fram að efnahagshruni árið 2008 var þó einstaklega gjöfull. Þar standa helst upp úr framkvæmdir við Hvalfjarðargöng og uppbygging, á nálægum slóðum, við iðnaðarsvæðið á Grundartanga ásamt viðmikilli vinnu við gerð sjóvarnargarðs á Akranesi. Á árunum 2007-2008 tók Þróttur síðan að sér lagningu og frágang á umfangsmikilli vegatengingu á milli Akranesbæjar og vesturlandsvegar, fram eftir norðanverðu Akrafjalli. Þessi framkvæmd útheimti flóknar útfærslur t.d. með tveimur áberandi hringtorgum sem hafa algerlega umbylt ásýnd aðkomunnar í bæinn.
Tækninýjungar og tækjafloti
Á löngum ferli hefur vinnutækjafloti Þróttar algerlega fylgt þeirri tækniþróun sem orðið hefur í framleiðsu stórvirkra vinnuvéla. Mikið vatn hefur runnið til sjávar síðan brautryðjandinn Þorsteinn Stefánsson mátti þjösnast á kaldri jarðýtunni, með engu stýrishúsi og í hvaða veðri sem var. Sem betur fer þá eru jarðvinnuvélar í dag allt í senn, hraðvirkari, sveigjanlegri og vistlegri. Ein helsta tækninýjungin, sem hefur látið á sér kræla, á undanförnum árum er innleiðing GPS staðsetningarbúnaður sem, að stórum hluta, hefur leyst af hendi fyrri aðferðir við landmælingar. Búnaðurinn er mataður með öllum nauðsynlegum upplýsingum frá Vegagerðinni t.d. varðandi þykkt fyllingarlags og hvar á að skera niður. Tækinu er síðan komið fyrir inn í stýrishúsi viðkomandi vinnuvélar og meðfylgjandi er lítill skjár sem gefur nákvæmar tilskipanir um hvernig starfsmaður á að athafna sig á vinnusvæði. Fari vélin út fyrir gefin ramma, slokknar sjálfkrafa á skjánum.
Tækjafloti Þróttar telur í dag: eina fimm tonna smágröfu, traktorsgröfu, 16 tonna hjólagröfu, þrjár beltagröfur yfir 30 tonn og 25 tonna hjólaskóflur ásamt tveimur jarðýtum upp á 23 tonn auk veghefils og valtara. Allar þessar vinnuvélar eru af gerðinni Caterpillar. Flotinn telur jafnframt þrjár dráttarbifreiðar með malarvögnum og fjögurra öxla bifreiðar.
